Đọc hiểu Ngữ văn 11: Bộ câu hỏi đọc hiểu bài tuồng sơn hậu

Bộ câu hỏi đọc hiểu bài tuồng sơn hậu

Đọc ngữ liệu bên dưới và trả lời câu hỏi:

Sơn Hậu ; tuồng sơn hậu ; trắc nghiệm tuồng sơn hậu ; đọc hiểu tuồng sơn hậu
Đọc tóm tắt vở tuồng “Sơn Hậu” dưới đây để làm cơ sở khám phá trích đoạn: Sơn Hậu ; tuồng sơn hậu ; trắc nghiệm tuồng sơn hậu ; đọc hiểu tuồng sơn hậu
Vua Tề nằm mộng thấy điềm lành, cho Phàn Phụng Cơ, con gái Phàn Định Công vào cung phong chức Tây cung thứ hậu. Nhà vua cử cha con Phàn Định Công cùng Đổng Kim Lân dựa vào để khôi phục triều Tề. Thứ hậu Phàn Phụng Cơ được vua yêu sủng nên bà chánh cung Tạ Ngọc ghen ghét. Tề vương lâm bệnh nặng, chánh cung cùng anh em ruột Thái sư Tạ Thiên Lăng lập mưu chiếm ngôi báu. Thấy thế, Đổng Kim Lân và Khương Linh Tá giả vờ hàng chúng để tìm thời cơ khôi phục triều Tề.
Vua Tề băng hà, Thiên Lăng chiếm ngôi. Khi ấy, Thứ hậu có thai, Thiên Lăng muốn giết bà cho tiệt nòi họ Tề. Nhờ có quan Thái giám Lê Tử Thành và bà Tam cung Nguyệt Hạo chị của Tạ Thiên Lăng xin hoãn lại để cho Thứ hậu sinh đẻ, tránh lời ca thán của thiên hạ nên âm mưu của Thiên Lăng chưa được thực hiện. Lại có những trung thần như Khương Đình Tá, Đổng Kim Lân nên bà Nguyệt Hạo sắp đặt cho Thứ hậu trốn đi. Được tin, Tạ Đình Ôn đuổi theo giết được Linh Tá. Hồn Linh Tá hiện thành ngọn đèn đưa Kim Lân qua ải. Kim Lân đến thành Sơn Hậu gặp Phàn Diệm là con Phàn Định Công. Còn Thứ hậu trên đường đi lánh nạn lại gặp bà Nguyệt Hạo đang tu ở một ngôi chùa. Hai bà đi lễ chùa bị một ác tăng định cưỡng hiếp. Kim Lân và Phàn Diệm lên Tây Sơn đã kịp thời cứu họ.
Ôn Đình bắt mẹ Kim Lân treo lên hòng bức Kim Lân đầu hàng. Được Phàn Diệm cầu cứu, bà Nguyệt Hạo cho treo bà lên để Ôn Đình thương chị mà tha cho mẹ Kim Lân. Do âm mưu của mình không thành, Ôn Đình lại khiêu chiến. Hồn Linh Tá hiện lên chém đầu Ôn Đình, còn Phàn Diệu chém được Lôi Phong. Thiên Lăng thấy nguy bỏ chạy lên chùa. Bà Nguyệt Hạo xin Kim Lân tha không giết em mình. Trừ xong họ Tạ, Kim Lân tôn Hoàng tử Thứ hậu lên ngôi, khôi phục nhà Tề.
Trích đoạn dưới đây thuộc hồi III của vở tuồng “Sơn Hậu” tái hiện cảnh Đình Ôn cởi trói cho Đổng Mẫu, yêu cầu bà viết thư dụ con trai ra hàng. Nhưng Đổng Mẫu vạch trần âm mưu quỷ quyệt của bọn phản nghịch, khuyên con Kim Lân giữ vững ý chí.
Đọc văn bản sau: Sơn Hậu ; tuồng sơn hậu ; trắc nghiệm tuồng sơn hậu ; đọc hiểu tuồng sơn hậu
ĐỔNG MẪU: (Nói)
Thấy nói bừng bừng lửa dậy
Nghe thôi sùng sục dầu sôi
(Tao hỏi, quải tai(1) mà nghe. Có phải?)
Ông cha mi hưởng lộc Tề quân(2)
Anh em gã cướp ngôi Thiện đế
(Mi có học mà!)
Kìa Đường thất Hoàng Sào khởi ngụy, chết chẳng toàn thi
Nọ Hán gia Vương Mãng khi quân, tử vô táng địa(3)…
(Có phải chăng?)
Huống con mụ(4); Hiển nhân(5) xử thế
Minh tiết bảo thân (6)
Đâu theo đảng gian thần
Mà đầu loài sung nịnh.
ÔN ĐÌNH: (Nói)
Chuyển lôi đình chi nộ (7)
Phấn tích lịch cho oai(8)
(Quân!)
Truyền gia hình lão mẫu thượng đài
Hiệu phí báo Kim Lân xuất trận(9)
KIM LÂN: (Nói)
Cửa thành còn nghiêm cẩn
Sao nhà gã vọng ngôn?
Hiệu nhà người phi báo tỏ tường
Ta xuất trận chăng không xuất trận (10).
LÔI NHƯỢC: (Nói)
(Bớ anh Năm, Kim Lân hắn qua đó!)
ÔN ĐÌNH: (Nói)
(Bớ Kim Lân ta hỏi)
Vả ngươi là danh tướng
Sao không biết vận thời?
KIM LÂN: (Nói)
(Nay ta của đại binh về lấy cơ nghiệp Tề triều, mà không biết vận thời là mần răng?)
ỔN ĐÌNH: (Nói)
(Đã biết người đại binh phục nghiệm cho Tề đó chốc, nhưng mà việc chẳng qua tại trời)
Trời khiến mất Tề triều
Đất đang hưng(11) họ Tạ.
Nếu ngươi không cải quá
Ắt bất cập phệ tê(12)
(Nói giấu chi người)
Vả mẹ ngươi ta đã bắt về
Khá quy thuận cho toàn mẫu tử.
KIM LÂN: (Nói)
Mặt nhìn tường tận
Thân lạc mã yên(13)
Cả tiếng kêu, kìa hỡi từ thân
Hà do bị tặc thàn hãm tróc(14) (mẹ ôi).
ĐỔNG MẪU: (Nói)
(Bớ con!)
Con đừng buông tiếng khóc
Mẹ gẫm ý nực cười
Vả Ôn Đình là tướng bất tài
Bắt đặng mẹ nó mừng da diết
Ấy là mưu Gia Cát?
Ấy là kế Tử Phòng? (15)
(Bớ Đình, Nhược)
Có tài thơi lược hổ thao long(16)
Khá ra sức đề thương khóa mã(17)
(Mà đánh với con tao)
Có chi mà đóng cửa
Đội mũ đứng trong nhà
Mãnh mẹ chi bắt đặng mụ già,
Đem ra làm bia đỡ đạn?
(Bớ con)
Mẹ dù về chín suối
Danh tiết để ngàn thu
Hằng khuyên con bền chí trượng phu
Sao vậy cũng đừng đầu giặc Tạ.
KIM LÂN: (Nói)
(Dạ, trăm lạy mẹ, sá đỗi: loài côn trùng do trị phụ mẫu chi tình thay; huống chi, nhân sinh vạn vật tối linh, hà nhẫn khí sinh thành chi đại nghĩa.(18))
Con dù bỏ mẹ
Sao phải đạo con
Chân đạp vuông đầu hãy đội tròn
Mất thảo ấy sao rằng hiếu tử (19)?
ĐỔNG MẪU: (Nói)
(Con!)
Trượng phu đừng thoái chí
Thoái chí bất trượng phu
Con hãy ngay cùng nước cùng vua
Ấy là thảo với cha với mẹ
Hãy phò an nghiệp chúa
Cho rạng tiết nhân thần
Lấy chữ trung chữ hiếu con cân.
(Có phải)
Chữ trung ấy nặng hơn chữ hiếu (đó con).
ỔN ĐÌNH: (Nói)
Tẫn kê tác quái
Thị tử như du(20)
(Quân!)
Lệnh truyền lấy cỏ kho
Bỏ lên gián kíp đốt.
KIM LÂN: (Nói)
Thống thiết! Thống thiết!
Mẫu thân! Mẫu thân!
(Trăm lạy hai tướng quân)
Xin thư tay cho mỗ lời phân,
Phương khứ tựu cho minh sẽ quyết(21)
ĐỔNG MẪU: (Nói)
(Bớ con! Đừng có khóc như mẹ nay)
Minh đặng lửa dường như tắm mát
Dưới suối vàng giấc điệp còn êm(22)
Mừng thay danh mẹ đặng thơm
Toại bấy tiết già thêm rạng.
(Con thương mẹ lắm phải a? Như mẹ nay)
Nắm cốt tàn con tưởng,
Cao hơn đạo vua tôi (hay sao?).
KIM LÂN: (Nói)
(Trăm lạy, ngàn lạy nhị vị tướng quân)
Thập niên sự chủ, trung tắc tận trung chỉ đạo
Sổ tải vong thân, hiếu vi thất hiếu chi danh(23),
(Trăm lạy mẹ, con cam chịu tội cùng mẹ. Dám khuyên nhị tướng quân.)
Xin quy thuận Tạ thành(24)
Miễn tương tàn cốt nhục.
ĐỔNG MẪU: (Nói)
(Bớ Kim Lân! Để tao chết thời mi hãy đầu Tạ tặc.)
Vái tứ vị thánh mẫu
Xin linh ứng thượng thành(25)
(Như đời xưa)
Mẹ Diêu Kì với mẹ Sầm Bành,
Mẹ Từ Thứ, mẹ ngươi Tô Định(26).
Như bốn ấy là gương tiên thánh,
Để soi cho những kẻ hậu lai
Tôi chẳng qua một gái học đòi
Có linh ứng đem già theo với.
ỔN ĐÌNH: (Nói)
(Quân!)
Lời mụ còn khảng khái
Truyền cứ phép gia hình.
KIM LÂN: (Nói)
Thống thiết! Thống thiết!
Từ thân! Từ thân!

(“Tuồng cổ” do Hoàng Châu Ký sưu tầm, giới thiệu, NXB Văn hóa, Hà Nội, 1978)