Bài 23: Trao đổi khí ở sinh vật
Câu hỏi 6 trang 110 KHTN lớp 7: Cho biết cơ quan nào thực hiện quá trình trao đổi khí ở động vật.
Trả lời:
- Trao đổi khí là quá trình trao đổi sinh vật lấy O2 hoặc CO2, đồng thời thải ra môi trường khí với môi trường O2 hoặc CO2 diễn ra theo cơ chế khuếch tán. Ở cơ thể động vật trao đổi khí được thực hiện qua quá trình hô hấp. Ở thực vật, trao đổi khí được thực hiện ở cả quá trình quang hợp và hô hấp.
- Tùy từng loài động vật mà cơ quan trao đổi khí có thể là da, ống khí, mang hay phổi. Đặc điểm chung của các cơ quan trao đổi khí ở động vật là: Bề mặt trao đổi khí rộng, diện tích lớn; mỏng và ẩm ướt giúp khí khuếch tán qua dễ dàng; có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp; có sự lưu thông khí tạo ra sự chênh lệch nồng độ để các khí khuếch tán dễ dàng
- Các cơ quan thực hiện sự trao đổi khí ở động vật:
+ Động vật đơn bào và một số động vật đa bào như ruột khoang, giun tròn, giun dẹp,... trao đổi khí qua bề mặt cơ thể.
+ Các loài côn trùng trao đổi khí qua hệ thống ống khí.
+ Các loài sống dưới nước như cá, tôm, cua, trai, ... trao đổi khí qua mang.
+ Động vật thuộc lớp Bò sát, Chim, Thú trao đổi khí qua phổi.
+ Trao đổi khí là sự trao đổi các chất ở thể khí giữa cơ thể và môi trường. Sự trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường tuân theo cơ chế khuếch tán.
+ Ở thực vật, trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường chủ yếu qua khí khổng ở lá cây. Ở khí khổng có hai tế bào hình hạt đậu, xếp úp vào nhau tạo nên khe khí khổng. Khí không thực hiện chức năng trao đổi khí và thoát hơi nước cho cây. Trong quá trình quang hợp, khí carbon dioxide khuếch tán từ ngoài môi trường qua khí khổng vào lá, khí oxygen khuếch tán từ trong lá qua khí khổng ra môi trường. Trong quá trình hô hấp, khí oxygen đi vào và carbon dioxide đi ra khỏi lá qua khí khống.
+ Ở động vật, trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường xảy ra ở cơ quan hô hấp như ống khí, mang hoặc phổi. Ở người, trao đổi khí diễn ra ở phổi. Khi ta hít vào, khí oxygen cùng các khí khác có trong không khí được đưa vào phổi đến tận phế nang. Tại phế nang xảy ra quá trình trao đổi khí giữa phế nang và mạch máu, khí carbon dioxide từ máu về phế nang và thải ra ngoài môi trường qua động tác thở ra.