Bài 32: Khái quát về sinh sản và sinh sản vô tính ở sinh vật
Luyện tập trang 148 KHTN lớp 7: Lấy ví dụ về các hình thức sinh sản sinh dưỡng ở thực vật.
Trả lời:
Ví dụ về các hình thức sinh sản sinh dưỡng ở thực vật:
- Cây rau má:
+ Khi bò trên đất ẩm, ở mỗi mấu thân có hiện tượng mọc ra rễ. Mỗi mấu thân như vật khi tách ra có thể thành một cây mới.
+ Thân cây rất mảnh, lá mọc so le, thường tụ khoảng 2 – 5 lá ở một mấu. Hoa của cây có màu trắng trong khi quả lại có màu nâu đen.
+ Loại rau này không chỉ bổ dưỡng mà còn có nhiều dược tính. Vì vậy, từ xa xưa, người dân đã biết sử dụng loại rau này như một vị thuốc chữa bệnh.
- Củ gừng:
+ Để củ gừng ở nơi đất ẩm, xuất hiện mầm và rễ ở trên củ gừng ban đầu -> có thể mọc thành cây mới -> Hình thức sinh sản bằng thân rễ.
+ Chồi lá mọc ra từ thân rễ. Nhiều bẹ lá quấn chặt lại với nhau tạo thành thân giả. Lưỡi bẹ dạng màng, có chiều dài trung bình từ 2 – 10mm, chia làm 2 thùy. Lá cây gừng màu xanh lục, hình mác, thường không có cuống hoặc nếu có thì cuống rất ngắn. Mỗi lá có bề dài từ 15 – 30 cm và bề ngang khoảng 2 – 2,5 cm, nhọn ở phần đỉnh và đáy. Các lá mọc so le với nhau. Một số lá khi còn non có thể có lông tơ nhưng sau lại nhẵn nhụi.
+ Hoa gừng mọc thành cụm, phát triển từ thân rễ vào tháng 10 hàng năm. Cuống của cụm hoa có thể dài từ 15 – 30cm. Cành hoa có hình dạng giống như bông thóc hình trứng hay hình trụ.
- Cây khoai tây sinh sản bằng thân củ:
Có 3 vụ trồng khoai tây: Vụ đông xuân sớm: Trồng vào đầu tháng 10, thu hoạch vào tháng 12. Vụ chính: Trồng cuối tháng 10, đầu tháng 11, thu hoạch cuối tháng 1, đầu tháng 2. Vụ xuân: Trồng tháng 12, thu hoạch đầu tháng 3
- Cây sắn, rau muống, rau ngót có thể hình thành những cây mới từ các mấu trên thân
+ Trồng rau muốn từ các mấu trên thân: Trồng rau muống bằng cành là một phương pháp đơn giản và hiệu quả để tận dụng những cành rau muống thừa sau khi thu hoạch. Cắt những cành rau muống có độ dài khoảng 15-20 cm, để khô một chút rồi ghép vào đất trồng. Cách này giúp tiết kiệm hạt giống, tăng năng suất và chất lượng rau muống.
+ Trồng sắn từ các mấu trên thân: Khi trồng cưa hom giống chỉ lấy phần giữa thân, bỏ phần gốc (quá già) và phần ngọn (quá non), không để dập nát, chiều dài hom từ 12-15cm, đảm bảo ít nhất có 4-5 mắt mầm, chấm 2 hai đầu hom vào tro hoặc nước vôi trong để hạn chế nấm bệnh.
• Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới bảo đảm sự phát triển kế tục của loài. Có hai hình thức sinh sản là sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.
• Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp yếu tố đực và yếu tố cái. Do vậy, cơ thể con chỉ nhận được chất di truyền từ mẹ nên giống nhau và giống mẹ. Thực vật có hai hình thức sinh sản vô tính là: sinh sản bằng bào tử, sinh sản sinh dưỡng. Sinh sản sinh dưỡng là sự hình thành cây mới từ một phần của cơ quan sinh dưỡng của cây (rễ, thân, lá). Động vật có các hình thức sinh sản vô tính là: nảy chồi, phân mảnh và trinh sản.
• Sinh sản vô tính có vai trò quan trọng trong việc duy trì các đặc điểm của sinh vật. Ứng dụng sinh sản vô tính trong nhân nhanh giống cây trồng bằng các phương pháp như: nuôi cấy mô, giâm cành, chiết cành,...