Soạn KHTN 7 Cánh diều: Bài 22: Các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp tế bào

I. Các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp tế bào

Có 4 yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp tế bào

1. Nước

Nước là dung môi và môi trường cho các phản ứng hô hấp xảy ra. Vì vậy, nước là yếu tố liên quan trực tiếp tới hô hấp của tế bào. 

2. Nồng độ khí oxygen

Oxygen là nguyên liệu của hô hấp tế bào. Nếu nồng độ oxygen giảm xuống dưới 5% thì cường độ hô hấp giảm.

3. Nồng độ khí carbon dioxide:

Nồng độ carbon dioxide môi trường từ 3% đến 5% gây ức chế hô hấp. 

4. Nhiệt độ:

Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp đều ảnh hưởng đến hô hấp tế bào. VD: nhiệt độ cơ thể trên 40 độ C ở người khiến hô hấp tế bào gặp khó khăn.

II. Ứng dụng về kiến thức các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp đến tế bào

1. Ứng dụng trong việc bảo quản thực phẩm, nông sản

- Tác hại của hô hấp tế bào: Hô hấp tế bào phân giải chất hữu cơ của tế bào → làm giảm số lượng và chất lượng của lương thực, thực phẩm sau một thời gian.

- Nguyên tắc của biện pháp bảo quản lương thực, thực phẩm: Trong quá trình bảo quản lương thực, thực phẩm cần khống chế hô hấp tế bào ở mức tối thiểu.

- Các biện pháp bảo quản lương thực, thực phẩm:

+ Bảo quản lạnh: Nhiệt độ thấp làm chậm quá trình hô hấp của tế bào. Ví dụ: bảo quản thịt, cá,… bằng đông lạnh giữ được thực phẩm trong thời gian dài. Bảo quản lạnh cá, thịt

+ Bảo quản khô: Hàm lượng nước thấp làm hô hấp tế bào ở mức tối thiểu. Ví dụ: phơi khô thóc, ngô, đậu xanh,… để bảo quản trong thời gian dài. Bảo quản khô các loại hạt

+ Bảo quản trong điều kiện nồng độ khí oxygen thấp: Nồng độ oxygen thấp, quá trình hô hấp tế bào giảm. Ví dụ: bảo quản thực phẩm bằng việc hút chân không. Bảo quản thực phẩm bằng hút chân không

+ Bảo quản trong điều kiện nồng độ khí carbon dioxide cao: Khi tế bào hô hấp, lượng khí oxygen sẽ giảm, khí carbon dioxide sẽ tăng. Nồng độ carbon dioxide cao ức chế nhiều hoạt động trao đổi chất làm hô hấp giảm. Ví dụ: bảo quản trái cây trong các kho có nồng độ khí carbon dioxide cao. Bảo quản trái cây bằng nồng độ khí carbon dioxide cao → Tùy thuộc vào từng đối tượng mà chọn biện pháp bảo quản khác nhau hoặc chọn phối hợp các phương pháp bảo quản cho phù hợp.

2. Vận dụng hô hấp tế bào trong sản xuất nông nghiệp và đời sống

- Trong sản xuất nông nghiệp, cần giữ đất luôn tơi xốp, thoáng khí để tạo điều kiện cho rễ cây hô hấp tế bào giúp rễ thực hiện hấp thụ được nước và chất dinh dưỡng tốt hơn. Cày xới đất giúp đất thoáng khí

- Trong lao động, hoạt động thể thao cần chú ý tránh thiếu oxygen gây chuột rút,…